Turks fruit

Auteur: Jan Wolkers
Titel: Turks fruit
Plaats en tijd van uitgave: Amsterdam, 1969
Pagina's: 192
Uitgever: J.M. Meulenhoff

Inhoud

Het verhaal begint als Erik (de hoofdpersoon) op bed ligt en terugdenkt aan zijn tijd met Olga. Erik ontmoet Olga als hij staat te liften. Ze krijgen een relatie, gaan samenwonen en trouwen uiteindelijk. Erik kijkt terug op de hoogtepunten uit hun relatie en vertelt over de verschillende gebeurtenissen uit Olga's leven. Olga’s vader is een wat tragikomische man die Erik wel aardig vindt. De vader van Olga is een zeer eenzame man. De moeder van Olga kan Erik niet uitstaan, ze is een vrouw die vreemdgaat, maar zich thuis voordoet als de goede, brave en perfecte echtgenote. Erik vertelt veel over de erg heftige seksuele relatie die hij met Olga had en die heel belangrijk voor hem was. Ook over de vakantie op Ameland en de keren dat Olga voor hem model stond wijdt Erik uit. Langzaamaan wordt er naar een zekere ondergang in de relatie toegewerkt door de invloeden van Olga’s moeder. Als Olga tijdens een diner zit te flirten met een zakenrelatie van haar ouders, komt het keerpunt in hun relatie. Erik slaat Olga, waarna Olga hem verlaat en teruggaat naar haar moeder.

Nadat Olga hem heeft verlaten, heeft Erik veel kortstondige relaties met andere vrouwen, die hij altijd met Olga vergelijkt waardoor niemand aan haar tippen. Erik verhuurt een kamer aan twee Amerikaanse meisjes, maar schopt ze er weer uit als hun vogels alles onder poepen. Olga trouwt twee keer en woont een aantal jaren in het buitenland. Ze reist veel en stuurt Erik kaartjes en brieven. De huwelijken van Olga lopen op niets uit. Soms komt Erik Olga in de stad tegen en praten ze wat met elkaar, maar hun gesprekken zijn niet meer als vroeger. Olga krijgt last van erge hoofdpijnen en het blijkt dat ze een hersentumor heeft. Door de vele bestralingen verliest Olga haar haren en koopt Erik een pruik voor haar. Erik bezoekt Olga elke dag in het ziekenhuis en ziet haar langzaamaan aftakelen. Ze durft niets meer te eten behalve Turks fruit omdat ze denkt dat haar voortanden er uit zullen vallen als ze iets hards eet. Erik koopt op de markt Turks fruit voor haar wat juist bekent staat om zijn notoire tandrot. Olga sterft op een vroege voorjaarsavond en wordt met haar pruik op gecremeerd.

Compositie en tijdsverloop 

Het verhaal speelt zich af in de jaren zestig. Dit kunnen we zeggen omdat Wolkers het boek toen ongeveer schreef en je duidelijk merkt dat het ook in die tijd is geschreven, omdat met veel nadruk het taboe van seksualiteit wordt verbroken. 

De tijdvolgorde is niet-chronologisch. Het verhaal is niet chronologisch verteld; het bestaat uit flashbacks naar het verleden. Het verhaal begint met de volgende zin: ‘Ik was aardig in de rotzooi terechtgekomen nadat ze bij me weggegaan was.’ De ik-persoon vertelt dus meteen dat Olga hem verlaten heeft, terwijl hij pas later in het verhaal vertelt hoe hij haar ontmoet heeft, hoe hun relatie was en waarom ze bij hem weggegaan is. De ik-persoon vertelt dus achteraf de dingen die gebeurd zijn sinds hij Olga ontmoet heeft. Hierbij vertelt hij ook over zijn leven nadat de relatie verbroken is. Het verhaal kent een aantal tijdversnellingen; sommige gebeurtenissen worden heel uitgebreid beschreven, terwijl er soms een aantal weken of maanden worden overgeslagen.

Ruimte

De ruimte waar het verhaal zich afspeelt, is in dit boek wat minder van belang. Dat komt omdat het meer om de emotionele waarde gaat en het niet de bedoeling van de schrijver is om het boek spannend te maken. Wel heb ik uit het boek kunnen opmaken dat het verhaal zich voornamelijk afspeelt in Amsterdam, in het atelier dat tevens als woonruimte dient. Daar bedrijft hij met veel meisjes, maar met name Olga, de liefde. Daar staat Olga vaak model en maakt hij beelden van haar. Daar verwerkt hij ook zijn verdriet. Hij beleeft er goede en slechte tijden. Ook in Alkmaar speelt het verhaal zich soms af, daar wonen Olga’s ouders en daar is de winkel van haar vader ‘Hermes’. Aan het eind van het verhaal, als Olga in het ziekenhuis ligt speelt het verhaal zich ook nog daar af. 

Vertelwijze

Het verhaal wordt geschreven vanuit het perspectief van de ik-persoon, hierbij wordt de naam van de ik-persoon niet verteld. Ik ga ervan uit dat het verhaal wordt verteld door Erik, de beeldhouwer die eerst een relatie met Olga had, je ziet het verhaal namelijk door zijn ogen. Erik probeert er achter te komen waarom zijn huwelijk en zijn liefde voor Olga is stuk gelopen. Je kan het verhaal door zijn ogen goed volgen. 

Thema

Dood van een geliefde
De belangrijkste thema’s in dit boek zijn liefde en dood. Ten eerste is liefde een belangrijk thema, omdat de ik-persoon een onvoorwaardelijke liefde voelt voor Olga. Ondanks het feit dat ze hem verlaten heeft en ondanks de ruzies die ze na de beëindiging van hun relatie hebben gehad, steunt de ik-persoon Olga wanneer ze in het ziekenhuis ligt. Hij blijft bij haar tot haar dood en probeert haar op alle mogelijke manieren te helpen. Het boek Turks Fruit kan vergeleken worden met ‘Komt een vrouw bij de dokter’ van Kluun. Ook in dit boek wordt namelijk geschreven over onvoorwaardelijke liefde. Daarnaast is kanker ook in het boek van Kluun een belangrijk motief. In het boek van Kluun heeft Carmen namelijk borstkanker, waaraan ze uiteindelijk overlijdt. Op zijn manier doet Stijn er alles aan om haar te steunen in haar laatste maanden.

Personages

Ik-persoon

De ik-persoon in het boek is een beeldhouwer en kunstenaar, met weinig geld. Hij had een relatie met Olga en wanneer zij hem verlaat komt hij in een diep dal terecht. De ik-persoon is na het verbreken van de relatie met Olga een eenzaam persoon. Hij probeert zich door middel van seks met andere vrouwen beter te voelen, maar ook dat hielp niet. Hij heeft af en toe vreemde gedachten over seks en ook tijdens zijn relatie met Olga heeft hij een hoog libido. Het belangrijkste in dit verhaal is echter zijn liefde voor Olga. Ondanks het feit dat Olga hem verlaten heeft kiest hij ervoor om er voor Olga te zijn wanneer ze in het ziekenhuis ligt.

Olga

Olga is de vrouw en de grote liefde van de ik-persoon. Ze wordt omschreven als een droomvrouw met rode haren. De eerste jaren van haar huwelijk met de ik-persoon is ze dolgelukkig. Ze gedraagt zich vaak wat kinderlijk en kent veel angsten. Deze angsten worden verklaard door dingen die zijn gebeurd in haar jeugd. Haar moeder keurt haar relatie met de ik-persoon echter niet goed en probeert tussen hen in te komen. Op een gegeven moment verlaat Olga de ik-persoon. Olga trouwt nog twee keer, maar beide huwelijken lopen stuk. Tijdens het verhaal maakt Olga een sterke persoonlijkheidswisseling door van een opgewekte, gelukkige vrouw naar een bittere, ongelukkige vrouw. Samen met haar karakter verandert ze ook haar uiterlijk. Aan het einde van het verhaal blijkt ze een hersentumor te hebben waardoor ze sterft.

Moeder Olga

De moeder van Olga heeft geen goede band met de ik-persoon. Ze is het er niet mee eens dat haar dochter met een kunstenaar trouwt en blijft zich tegen hun relatie verzetten. Ze probeert Olga dan ook te koppelen aan zakenrelaties, wat uiteindelijk ook lukt. De moeder van Olga zorgt voor de vader van Olga en gedraagt zich als een goede vrouw, terwijl ze eigenlijk constant vreemdgaat.

Titel

Het laatste hoofdstuk van het boek gaat over de kanker van Olga. Hierin wordt verteld dat Olga op een gegeven moment dacht dat haar tanden los gingen zitten. Omdat ze bang was dat haar tanden uit zouden vallen durfde ze alleen nog maar Turks fruit te snoepen. Daarnaast wordt vaak gesuggereerd dat de titel ook een symbolische betekenis heeft. Zo staat het snoepgoed Turks fruit bekend als snoep dat verrotting aan de tanden veroorzaakt. De titel zou dan ook symbool staan voor de verrotting van de relatie tussen de ik-persoon en Olga. Daarnaast kan het staan voor Olga zelf. Olga was namelijk een bloedmooie vrouw, maar aan het einde van het verhaal is ze een doodziek wrak. Het boek heeft geen ondertitel

Motto

Het motto van het boek gaat als volgt:

RASTAPOPOULOS: Ik, naar? Ik ben de grootste naarling van de hele wereld! Het is erg, maar toch écht waar!

CARREIDAS: O, nee, ik ben de grootste naarling van de wereld… En ik ben trouwens veel rijker!

RASTAPOPOULOS: Misschien, maar ik heb mijn drie broers en mijn twee zusters geruïneerd en mijn ouders uitgezogen… Nou, wat zegt u daarvan?

CARREIDAS: Dat is nog niks! Ik ben zo slecht geweest tegen mijn oudtante, dat ze gestorven is van verdriet!

RASTAPOPOULOS: Nu heb ik er genoeg van! Vooruit, geef toe, dat ik slechter ben dan u!

CARREIDAS: Nooit! Hoort u dat? Ik sterf nog liever!

De avonturen van Kuifje
VLUCHT 714

Rastapopoulos en Carreidas voeren in dit fragment een zinloze discussie, waarbij ze allebei hun gelijk willen halen. Dit motto verwijst naar de gesprekken tussen de hoofdpersoon en Olga. Na het verbreken van de relatie voeren zij namelijk ook dit soort zinloze gesprekken.

Keuzeopdracht

Ik heb besloten om als keuzeopdracht een gedicht te schrijven dat voor Olga bedoelt is, met Erik als schrijver natuurlijk: 

Mijn nummer een

Zij was mijn hart, mijn leven

En nu is ze weg, en ik ben alleen

Heb ik haar niet genoeg geven?

Olga, je blijft mijn nummer een.

Ik wil je terug in mijn leven

Olga ik ben zo alleen

Ik wil nog zoveel dingen met je beleven

Olga, mijn nummer een.

Maak jouw eigen website met JouwWeb